10 betejat më vdekjeprurëse të historisë

14 Nëntor 2023, 19:57, Blog CNA

Të gjitha luftërat janë të këqija dhe shkatërruese, megjithëse disa konflikte i kanë gdhendur emrat e tyre në librat e historisë si përplasjet më të përgjakshme ushtarake të të gjitha kohërave. Këto beteja vdekjeprurëse kanë shkaktuar vdekjen e dhjetëra miliona njerëzve në total, ku shumica e tyre janë civilë dhe punëtorë të pafajshëm.

10. Rrethimi i Kandias

10 betejat më vdekjeprurëse të historisë

I quajtur shpesh një nga rrethimet më të gjata në histori, rrethimi i Kandias mes viteve 1645 dhe 1669 ishte gjithashtu një nga betejat më vdekjeprurëse në histori. Ishte një pjesë e Luftës së Kretës midis osmanëve dhe venecianëve, pasi Kandia ishte një koloni jashtë shtetit të Republikës së Venedikut. Kandia, që shtrihej në ishullin e Kretës në Detin Mesdhe, kishte një rëndësi strategjike si për turqit ashtu edhe për venedikasit, pasi fortifikimet e saj konsideroheshin disa nga më të fortat në botë.

Gjatë gjithë rrethimit, osmanët krijuan një rrjet linjash rrethimi dhe ndërprenë të gjitha furnizimet për qytetin. Venedikasit kërkuan ndihmë nga vendet evropiane dhe nga Papa, megjithëse këto kërkesa u refuzuan për shkak të konflikteve të tjera të vazhdueshme në të gjithë rajonin. Pavarësisht përpjekjeve të shumta për ta thyer, rrethimi vazhdoi për rreth 21 vjet. Deri në fund të tij, rreth 137,000 njerëz kishin vdekur nga të dyja anët, duke përfshirë rreth 70,000 ushtarë osmanë që vdiqën duke u përpjekur të ngjiteshin në mure.

9. Beteja e Tenoktitlanit

10 betejat më vdekjeprurëse të historisë

Më 13 gusht 1521, pushtuesi spanjoll Hernán Cortés, i lidhur me fise të tjera lokale, marshoi në qytetin aztek të Tenoktitlanit, duke shënuar fillimin e fundit për perandorinë azteke.

Rrethimi i Tenoktitlanit, i quajtur gjithashtu Rënia e Tenoktitlanit, vazhdoi për 93 ditë, ndërsa spanjollët dhe aleatët e tyre vendas filluan sulme të shumta kundër mbrojtësve aztekë. Ndërsa pala sulmuese ishte shumë më e madhe në numër, mbrojtësit nuk mund të krahasoheshin me fuqinë superiore europiane të zjarrit. E kombinuar me një epidemi të lisë që po shkatërronte komunitetet vendase në të gjithë rajonin, aztekët u shkatërruan shpejt dhe u mundën.

Fitorja në fushën e betejës u pasua nga plaçkitja e qytetit dhe vrasja pa dallim e banorëve të tij, diku mes 200,000 dhe 220,000 njerëz vdiqën gjatë gjithë betejës, shumica prej tyre aztekë vendas.

8. Beteja e tretë e Nankingut

10 betejat më vdekjeprurëse të historisë

Beteja e Tretë e Nankingut shënoi një fazë kritike në Rebelimin e Taipingut, që ndodhi nga marsi deri në korrik 1864. Udhëhequr nga Hong Xiuquan, rebelimi fillimisht pati sukses, por deri në vitin 1864, rebelët u rrethuan në Nanjing. Beteja, me rreth një milion luftëtarë, u bë një nga angazhimet më të mëdha të historisë dhe përfundoi me një disfatë vendimtare për rebelët. Pavarësisht masave të dëshpëruara si tuneli dhe uria, Nanjingu ra në korrik. Pasojat dëshmuan mizori të shumta, ku kishte mbi 200,000 të vdekur pasi qyteti u grabit dhe banorët e tij u masakruan. Udhëheqësi i kapur u ekzekutua, ndërsa shumë rebelë zgjodhën një luftë të kotë deri në vdekje në vend që të dorëzoheshin.

7. Beteja e Okinavas

10 betejat më vdekjeprurëse të historisë

Beteja e Okinavës, duke filluar më 1 prill 1945, dëshmoi sulmin më të madh amfib të Luftës së Dytë Botërore. Mbi 1600 anije luftarake dhe 350,000 personel nga marina e SHBA-së dhe Britanisë së Madhe zbarkuan në plazhin jugor japonez të Okinavës, me synimin për të siguruar ishullin dhe për të hequr pengesën e fundit ushtarake para se të arrinin në Japoninë kontinentale. Fillimisht duke u përballur me pak kundërshtime, aleatët u përballën shpejt me mbrojtje të ashpër japoneze, duke shfaqur sulme kamikaze dhe bomba fluturuese me raketa Ohka. Beteja evoluoi në luftime në shkallë të gjerë në tokë, det dhe ajër, e u ndërlikua nga shirat e dendur dhe terreni i thyer. Pavarësisht fitores përfundimtare të aleatëve, numri i viktimave ishte i madh, me mbi 250,000, duke përfshirë rreth 90,000 ushtarë japonezë dhe 150,000 civilë.

6. Ofensiva e Pashkës

10 betejat më vdekjeprurëse të historisë

Ofensiva e Pashkës, që shtrihet nga marsi deri në tetor të vitit 1972, konsiderohet si një nga ofensivat më të mëdha të Luftës së Vietnamit. E udhëhequr nga Le Duan me mbështetjen e Vo Nguyen Giap, ofensiva synonte të shkelte Zonën e Çmilitarizuar (DMZ) dhe të sulmonte Ushtrinë e Republikës së Vietnamit (ARVN) në jug, e ndihmuar nga ofensiva dytësore në zona si Saigoni.

Ushtria Popullore e Vietnamit të Veriut (PAVN) kaloi DMZ-në me tanke, duke sulmuar forcat jugore të ARVN-së. Në të njëjtën kohë, njësitë e PAVN-it nga Laosi dhe Kamboxhia filluan sulme shtesë. Pavarësisht nga mbrojtja e ashpër e ARVN-së, e mbështetur nga mbështetja e konsiderueshme ajrore e SHBA-së, ata u përpoqën të mbanin pozicionet kyçe, duke u tërhequr përfundimisht. Ofensiva shkaktoi viktima të shumta, ku mendohet se kishte 300,000 të vdekur nga të dyja palët.

5. Beteja e Verdunit

10 betejat më vdekjeprurëse të historisë

Beteja e Verdunit, e shtrirë nga shkurti deri në dhjetor të vitit 1916, shënoi një nga luftimet më intensive dhe më vdekjeprurëse të Luftës së Parë Botërore. Zgjedhur nga gjermanët për rëndësinë e saj strategjike dhe rëndësinë historike, Verdun mbajti një vlerë simbolike për qëndrueshmërinë franceze.

Konflikti filloi me bombardimet e artilerisë gjermane me 21 shkurt, duke sjellë pengesat fillestare nga francezët. Pavarësisht kundërsulmeve, beteja evoluoi në një ngërç të zgjatur, duke shkaktuar viktima të konsiderueshme nga të dyja palët. Me mbështetjen e aleatëve dhe ofensivave të njëkohshme, si ofensiva e Brusilovit në Frontin Lindor, francezët gradualisht e përmbysën situatën. Deri në dhjetor të vitit 1916, ata kishin rimarrë fortesat e humbura dhe i kishin shtyrë gjermanët prapa. Beteja e Verdunit shkaktoi mbi 300,000 ushtarë të vrarë dhe rreth 400,000 të plagosur.

4. Beteja e Vuhanit

10 betejat më vdekjeprurëse të historisë

Beteja e Vuhanit ishte pjesë e Luftës së Dytë Kino-Japoneze, që zgjati nga qershori deri në tetor të vitit 1938. Vuhani, si kryeqyteti i provincës Hubei në Kinë, ishte një objektiv kritik mbrojtës për kinezët dhe aleatët e tjerë në luftën e tyre kundër Japonisë Perandorake, pasi ishte një qendër strategjike për lëvizjen e mallrave industriale dhe ushtarake.

Beteja filloi me sulmet ajrore nga japonezët, e ndjekur nga një pushtim i plotë tokësor. Mbrojtja kineze përfshinte rreth një milion ushtarë, 200 avionë dhe 30 anije detare, por nuk mund të krahasoheshin me makinën luftarake japoneze.

Pavarësisht disa fitoreve të hershme për kinezët, forcat japoneze rrethuan me sukses Vuhanin, së bashku me Vuçangun, Hankoun dhe Haniangun, deri në tetor. Udhëheqësi kinez Çiang Kai-shek mori vendimin të tërhiqej dhe të ruante forcën e ushtarëve të tij, megjithëse beteja do të sillte humbje të rënda për palën kineze. Ndonëse japonezët pësuan rreth 140,000 viktima, kinezët humbën 400,000 njerëz në betejë.

3. Beteja e Pashendaeles

Beteja e Tretë e Ypresit, e quajtur gjithashtu Beteja e Paschendaeles, ishte një përplasje e madhe ushtarake e Luftës së Parë Botërore. Duke filluar në korrik 1917, ishte beteja e tretë e luftës që u zhvillua në qytetin belg Ypres, dhe ende mbahet mend për kushtet e vështira dhe masakrën e pakuptimtë. Megjithëse ishte një fitore e aleatëve, ajo pati një kosto të madhe, veçanërisht për një territor që do të braktisej përsëri vitin e ardhshëm.

Beteja u krye në disa prej kushteve më të tmerrshme të luftës, me shi pothuajse të pandërprerë dhe zjarr artilerie që e bënin të vështirë edhe ecjen. Pas disa javësh luftimesh të ashpra, aleatët ia dolën të shpartallonin forcat gjermane nga mesi i nëntorit. Beteja e Pashendaeles solli humbje masive për të dyja palët, me rreth 275,000 viktima britanike dhe 220,000 gjermane.

2. Beteja e Kurskut

Beteja e Kurskut, e njohur si beteja më e madhe e tankeve në histori, u krye midis Gjermanisë naziste dhe BRSS-së duke filluar me 5 korrik 1943. E konceptuar nga gjermanët, beteja kishte për qëllim të sulmonte një degëzim sovjetik të njohur si degëzimi i Kurskut. Ofensiva gjermane hasi në kundërshtime të forta, pasi gjeneralët sovjetikë, duke pasur njohuri paraprake për sulmin, tërhoqën në mënyrë strategjike forcat e tyre në pozicionet mbrojtëse.

Forcat gjermane, të përbërë nga afro 50 divizione dhe 900,000 trupa, u përballën me rezistencë të fortë të karakterizuar nga bateri të dendura antitank dhe fusha të minuara. Një kundërsulm sovjetik më 12 korrik çoi në rimarrjen e Orelit dhe Kharkovit. Beteja shkaktoi viktima të konsiderueshme nga të dyja palët, me rreth 200,000 viktima sovjetike dhe 50,000 gjermane vetëm në dhjetë ditët e para. Fitorja vendimtare sovjetike shënoi ndërprerjen e ofensivës gjermane lindore dhe hapi rrugën për ofensivën sovjetike në vitet 1944-45. Deri në fund, forcat sovjetike kishin pësuar rreth 800,000 viktima, krahasuar me rreth 200,000 nga pala gjermane.

1. Rrethimi i Leningradit

10 betejat më vdekjeprurëse të historisë

Është e vështirë të nënvlerësohet shkalla e shkatërrimit të mbetur pas Rrethimit të Leningradit, që zgjati nga shtatori i vitit 1941 deri në janar të vitit 1944. Pas pushtimit gjerman të Bashkimit Sovjetik në qershor të vitit 1941, një koalicion i forcave gjermane dhe finlandeze vepruan me shpejtësi për të rrethuar qytetin nga të tria anët. Popullsia e Leningradit prej mbi tre milionë banorësh, duke përfshirë 200,000 ushtarë të Ushtrisë së Kuqe, u mobilizuan për të ndërtuar fortifikime dhe për të mbrojtur qytetin.

Me gjithë këto përgatitje, qyteti ishte pothuajse plotësisht i rrethuar nga fillimi i nëntorit, me shumicën e linjave të tij jetike të furnizimit të ndërprera. Bllokada gjermane dhe bombardimet e vazhdueshme shkaktuan vdekjen e rreth 650,000 qytetarëve vetëm në vitin 1942, kryesisht për shkak të urisë, sëmundjeve ose granatimeve.

Pavarësisht mungesës së madhe të furnizimeve, fabrikat e armëve të qytetit vazhduan të funksionojnë. Banorët iu drejtuan masave ekstreme, si konsumimi i kafshëve shtëpiake madje edhe kanibalizmi për të qëndruar gjallë. Situata do të ndryshonte në janar të vitit 1944, kur ofensivat sovjetike thyen rrethimin dhe i zbythën forcat naziste. Sipas një vlerësimi, Rrethimi i Leningradit u kushtoi jetën mbi një milion banorëve, plus rreth 500,000 viktima në ushtarë.