“100 ditët e para”/ Si lindi ky koncept dhe pse ka shumë rëndësi për ecurinë e një qeverie

30 Gusht 2023, 09:21, Blog Ngaire Woods

“100 ditët e para”/ Si lindi ky koncept dhe pse ka shumë

Pas disa vitesh plot ankth për hapat prapa që ka përjetuar demokracia në shumë vende të botës, muajt e ardhshëm do të na tregojnë shumë mbi gjendjen reale të qeverisjes popullore në mbarë botën. Në tetor, Argjentina do të zgjedhë presidentin e ri, që do të pasojë në detyrë Alberto Fernandezin.

Ndërkohë në Zelandën e Re, koalicioni i udhëhequr nga Laburistët përballet me një sfidë të fortë nga blloku opozitar i udhëhequr nga Partia Kombëtare.

Dhe në nëntor, Holanda do të mbajë zgjedhjet parlamentare të parakohshme për të zëvendësuar Mark Rute, kryeministrin më jetëgjatë të vendit, qeveria e të cilit u rrëzua në korrik.

Edhe Britania e Madhe pritet të mbajë zgjedhjet e reja parlamentare në një moment gjatë vitit të ardhshëm. Meksika planifikon të mbajë zgjedhjet e saj presidenciale në qershor 2024, e ndjekur nga Shtetet e Bashkuara në nëntor dhe Gana në dhjetor të po atij viti.

“100 ditët e para”/ Si lindi ky koncept dhe pse ka shumë

Në secilin prej këtyre vendeve, fushatat elektorale kanë nisur tashmë. Por më shumë se me vetë zgjedhjet, në lojë është demokracia. Dhe që të funksionojë siç duhet, ajo duhet të ofrojë një qeverisje efektive për qytetarët. Për këtë arsye, udhëheqësit aspirantë duhet të nisin të përgatiten që tani për 100 ditët e tyre të para në detyrë.

Sigurisht, nuk ka asgjë magjike te ky afat kohor. Përqendrimi te kjo fazë fillestare e mandatit qeverisës të një udhëheqësi, nuk nënkupton se të gjitha qëllimet duhet të arrihen deri në fund të saj.

Edhe pse ky term nisi të kishte një rëndësi të veçantë gjatë presidencës dinamike të Frenklin D.Ruzveltit në SHBA, është e rëndësishme të theksohet se kur FDR fitoi zgjedhjet e vitit 1932, në kulmin e Depresionit të Madh, ai nuk ishte i fokusuar te “100 ditët e para”.

Përkundrazi, ai ishte i vendosur të vepronte shpejt dhe me vendosmëri përballë një situate dëshpëruese, duke miratuar me shpejtësi 15 reforma të mëdha. Vetëm më vonë, analistët e vunë re se sa shumë kishte arritur ai në harkun kohor të vetëm 3 muajve.

“100 ditët e para”/ Si lindi ky koncept dhe pse ka shumë

Sot, koncepti i “100 ditëve të para”, ofron një kornizë të dobishme për liderët e ardhshëm, koha e të cilëve në detyrë mund të përfundojë më shpejt sesa e kuptojnë ata, dhe “muaji i mjaltit” me partitë e tyre, por dhe partnerët e koalicionit, mund të jetë shumë më i shkurtër nga sa mund ta kishin shpresuar.

Gjatë kësaj kohe, ata duhet të përqendrohen te 3 parime kryesore.

Së pari, udhëheqësit duhet të jenë të qartë mbi prioritetet e qeverisë së re.

Kjo gjë është më e lehtë të thuhet sesa të realizohet. Politikanët trajtojnë nëpër fushata elektorale shumë çështje, së bashku me ato më të rëndësishmet për aleatët e tyre politikë dhe elektoratin.

Për pasojë, agjenda e tyre i ngjan shpesh një inventari, dhe jo një liste detyrash të fokusuar te 3 ose 4 qëllime kryesore. Kjo mund të ketë pasoja shkatërruese. Më kujtohet shumë mirë vizita e ish-kryeministrit tunizian Hamadi Xhebali në Oksford, pak kohë pasi kishte dhënë dorëheqjen nga detyra.

Pasi kaloi 17 vjet burg për bindjet e tij politike, revolucioni i Tunizisë i vitit 2011, i dha mundësinë që ta udhëhiqte vendin tij. Megjithatë ai tha dorëheqjen pas vetëm 13 muajsh, sepse e ndjeu se pavarësisht synimeve ambicioze, qeveria e tij nuk kishte arritur në thelb asgjë.

“100 ditët e para”/ Si lindi ky koncept dhe pse ka shumë

Sipas Xhebalit, dorëheqja ishte mënyra e vetme, përmes së cilës ai mund të fitonte besimin e tunizianëve. Dhe leksioni nga kjo ngjarje, është se prioritetet dhe planifikimi strategjik janë vendimtare për liderët e sapozgjedhur në detyrë.

Së dyti, është jetike përgatitja e duhur.

Qëndrimi katastrofik vetëm 45-ditor i Liz Tras si kryeministre e Mbretërisë së Bashkuar, që përveç një krize politike, i kushtoi vendit afro 30 miliardë paund, nxjerr në pah pasojat e mundshme të marrjes së detyrës pa një përgatitje paraprake.

Ndërkohë, paga minimale në Britaninë e Madhe, e prezantuar për herë të parë në vitin 1997 nga kryeministri i atëhershëm Toni Bler, vlerësohet gjerësisht si një sukses i jashtëzakonshëm. Përgatitja e kujdesshme i dha mundësi qeverisë laburiste të Bler të miratonte ligjin e ri dhe të krijonte një komision të përbërë nga ekspertë nga sektori privat, sindikatat dhe shoqëria civile për të rregulluar specifikat e politikës, dhe për ta përshtatur atë sipas nevojës.

“100 ditët e para”/ Si lindi ky koncept dhe pse ka shumë

Ish-kryeministri Dejvid Kameron ndoqi një qasje të ngjashme, kur krijoi në vitin 2010 Zyrën e pavarur për Kontrollin e Buxhetit. Por përgatitja nuk kërkon domosdoshmërisht njohjen me detaje të politikave. Përgatitja efektive përfshin nxjerrjen e mësimeve nga përvojat e mëparshme, si dhe krijimin e një kuadri për një qasje të adaptueshme, e cila shfrytëzon ekspertizën thelbësore.

Së fundi, udhëheqësit politikë që përgatiten për “100 ditët e tyre të para”, duhet të sigurohen që stafi dhe ndihmësit e tyre të kenë cilësitë e nevojshme për një qeverisje efektive. Këto aftësi, janë shumë të ndryshme nga ato të zhvilluara në opozitë apo fushatat elektorale.

Ndërsa opozita fokusohet zakonisht në kanalizimin dhe shfrytëzimin e pakënaqësisë publike me qeverinë, qeverisja ka të bëjë me gjetjen dhe zbatimin e zgjidhjeve praktike. Ngjashëm, ndërsa fushatat zgjedhore e vënë theksin te menaxhimi i imazhit, qeverisja efektive kërkon një menaxhim rigoroz të politikave.

Për më tepër, donatorët luajnë një rol vendimtar në fushatat zgjedhore. Por kur politikanët marrin pushtetin, të njëjtat marrëdhënie mund të kthehen shumë shpejt në një detyrim të sikletshëm. Për këtë arsye, udhëheqësit e sapozgjedhur në detyrë, duhet të krijojnë një ekip efektiv, i cili mund t’i ndihmojë ata në përkthimin e aspiratave të tyre në arritje të prekshme për qytetarët.

Që të ndodhë kjo, kërkon menaxhimin e agjencive publike, bashkëpunim me burokratët dhe ekspertët e karrierës, funksionimin me efikasitet të një kabineti të larmishëm, dhe aftësinë për të çuar përpara prioritete të reja, duke adresuar njëkohësisht edhe krizat e paparashikuara dhe duke siguruar mbarëvajtjen e funksioneve thelbësore të qeverisë.

Udhëheqësit e ardhshëm, duhet t’i përdorin “100 ditët” e tyre të para në detyrë për të treguar aftësinë e tyre, për të fituar besimin e publikut, për t’i frymëzuar dhe motivuar nëpunësit publikë, dhe për të ruajtur mbështetjen e mbështetësve të tyre dhe aleatëve politikë. Në sistemet demokratike, tranzicionet janë të shpejta dhe mandatet të shkurtra në kohë.

Prandaj është shumë thelbësore përgatitja e përpiktë e hapave që duhen hedhur.

Shënim: Ngaire Woods, dekane e Shkollës së Qeverisjes Blavatnik në Universitetin e Oksfordit, Angli./ Përshtatur nga CNA