LEXO PA REKLAMA!

SHKARKO APP

App Store
Google Play

E fundit!

x

A do të ketë një normalizim të marrëdhënieve Greqi-Turqi?

10 Shtator 2023, 15:52, Blog CNA

A do të ketë një normalizim të marrëdhënieve

Greqia dhe Turqia janë angazhuar në një përpjekje gjithëpërfshirëse për të normalizuar marrëdhëniet midis tyre. Rruga nuk do të jetë aspak e lehtë dhe çdo hap do të mbartë rrezikun e zhvillimeve të papritura, madje edhe kolapsit të plotë të negociatave.

Megjithatë, deri më tani klima është relativisht e mirë. Shpresohet që kapitulli i rrezikshëm që filloi me dëbimin e emigrantëve nga Turqia në rajonin grek të Evros dhe me anijen turke të kërkimit për naftë si dhe anijet luftarake turke që i shoqëronin në Egje në verën e vitit 2020, që i çoi të dyja vendet fqinje në pragun e një konflikti të armatosur, dhe që vazhdoi me kërcënimet e presidentit Rexhep Tajip Erdogan dhe zyrtarëve të tjerë turq “se befas do të zbarkojnë një natë në Athinë”, dhe kulmuan me një ngrirje të plotë të marrëdhënieve dypalëshe dhe deklaratën famëkeqe “Mitsotakis yok” (për mua nuk ekziston më ky njeri), pas vizitës së kryeministrit grek në Uashington, të jetë mbyllur.
Ose të paktën tani për tani.

Është e qartë se nën presionin e disa realiteteve dhe vështirësive me të cilat përballet Turqia, Erdogan po kërkon ekuilibra të rinj me vendet e rajonit - me Izraelin, Sirinë dhe Egjiptin - dhe në një farë mase ndryshimi i qëndrimit ndaj Greqisë është pjesë e një kornize të ngjashme.

Presidenti turk është një lider realist. Dhe në rastin e marrëdhënieve greko-turke, “realiteti” me të cilin përballet ka shumë aspekte. Së pari është fakti që Greqia është një anëtare me të drejtë të plota e Bashkimit Evropian, ndaj ka një rol dhe zë në përmirësimin e marrëdhënieve të bllokut me Ankaranë dhe përfitimet që do të sillte kjo për ekonominë turke.

Aspekti i dytë është ndikimi i helenizmit në Uashington, i cili reflektohet edhe te vështirësitë me të cilat përballet Turqia në drejtim të forcimit të kapaciteteve të saj mbrojtëse. Po bëhet më se e qartë se kërcënimet kundër Greqisë dhe fluturimet mbi ishujt grekë e kanë një kosto.

Së treti, dhe që deri diku plotëson të dytin, është thellimi i vazhdueshëm i marrëdhënieve midis Athinës dhe Uashingtonit, që ka evoluar në një bashkëpunim strategjik, i cili u shërben interesave të rëndësishme gjeopolitike të SHBA-së, siç u konfirmua edhe në rastin e luftës në Ukrainë.

Së fundi, sjellja përgjithësisht kaotike e Turqisë, që kulmoi me blerjen e sistemit rus të mbrojes ajrore S-400, e shqetësoi Perëndimin dhe solli përjashtimin e saj nga programi i përbashkët i prodhimit dhe blerjes së avionëve luftarakë F-35 si dhe në vonesa në blerjen dhe përmirësimin e avionëve të saj luftarakë F-16.

Erdoganit i pëlqen të projektojë një politikë të jashtme më të pavarur. Por ai nuk e ka luksin që ta izolojë plotësisht vendin e tij nga Shtetet e Bashkuara dhe Evropa, apo të ketë një marrëdhënie konfrontuese të stërzgjatur në kohë me pothuajse të gjitha vendet e rajonit.

Parë në këtë këndvështrim, doktrina e “Atdheut Blu” (Mavi Vatan), mund t’i përgjigjet reflekseve nacionaliste në vend, por nuk e ndihmon Turqinë të adresojë nevojat e saj ekonomike, të mbrojtjes apo gjeopolitike. Në mjedisin e krijuar nga realitetet e mësipërme, negociatat thelbësore mes Greqisë dhe Turqisë do të nisin pas rreth 1muaji e gjysmë, në nivel zëvendësministrash të jashtëm.

Në rast se Ankaraja do të arrijë të kuptojë se revizionizmi, në të gjitha shfaqjet e tij, krijon më shumë probleme sesa përfitime, mund të ketë përparime në bisedime, të cilat mund t’i hapin një rrugë normalizimit të marrëdhënieve dypalëshe nëpërmjet disa lëvizjeve të guximshme. Nga Tom Ellis “Ekthimerini”/ Përshtatur nga CNA

Lajmet e fundit nga