Euklidi, teleskopi që do i japë përgjigje enigmës mbi përbërjen e Universit

1 Korrik 2023, 15:25, Tech CNA

Euklidi, teleskopi që do i japë përgjigje enigmës mbi

Një teleskop hapësinor evropian do të niset nga Florida në një kërkim shkencor për të zgjidhur një nga pyetjet që mundon më së shumti shkencën: Nga çfarë përbëhet Universi?

Misioni Euklid do të bëjë një hartë të madhe 3D të kozmosit në një përpjekje për të lidhur disa nga vetitë e të ashtuquajturës materies së errët dhe energjisë së errët.

Së bashku, këto dukuri besohet se kontrollojnë formën dhe zgjerimin e gjithçkaje që shohim atje, megjithatë studiuesit pranojnë se nuk dinë pothuajse asgjë rreth tyre sepse as materia e errët dhe as energjia e errët nuk mund të zbulohen drejtpërdrejt.

"Do të jetë si të nisesh në një anije përpara se njerëzit të dinin se ku ishte toka në drejtime të ndryshme. Ne do të hartojmë Universin për t'u përpjekur të kuptojmë se ku përshtatemi me të dhe si kemi arritur këtu - si u bë i gjithë Universi nga pika e Big Bengut te galaktikat e bukura që shohim rreth nesh, Sistemi Diellor dhe deri te jeta”, tha Profesor Isobel Hook, nga Universiteti Lancaster të Mbretërisë së Bashkuar.

Teleskopi Euklid me vlerë prej 1.4 miliardë eurosh (1.2 miliardë £) është gati të ngjitet në një raketë Falcon-9 nga Kepi Canaveral.

Euklidi, teleskopi që do i japë përgjigje enigmës mbi

Euklidi do të pozicionohet në një pikë vëzhgimi rreth 1.5 milion kilometra nga Toka.

Edhe pse projekti udhëhiqet nga Agjencia Hapësinore Evropiane (ESA), misioni ka të dhëna të rëndësishme shkencore dhe inxhinierike edhe nga Agjencia Hapësinore Amerikane (NASA).

Si do të hetojë Euklidi kozmosin e errët?

Eksperimentet e mëparshme kanë sugjeruar që energjia e errët përbën rreth 70% të të gjithë energjisë në Univers; materia e errët rreth 25%; me të gjithë materialin e dukshëm - yjet, gazin, pluhurin, planetët, ne - që përbëjnë 5%.

Euklidi, teleskopi që do i japë përgjigje enigmës mbi

Teleskopi Hubble hartoi praninë e materies së errët mbi një vëllim të vogël hapësire

Për të zbërthyer natyrën e mistershme të 95%, Euklidi do të kryejë një anketë gjashtëvjeçare, me dy drejtime.

Një detyrë kryesore do të jetë hartimi i shpërndarjes së materies së errët, materia që nuk mund të zbulohet drejtpërdrejt, por që astronomët e dinë se është atje për shkak të efekteve të saj gravitacionale në lëndën që mund të shohim./ CNA.al